28 Ocak 2007 Pazar

Yılbaşı Ağacı Gelenekleri


Yılbaşı yakıncana geldi mi "Ağaç yapma" zamanı da gelmiştir. "Ağacı yapma" eylemi, hiç de öyle hafife alınacak bir görev değildir. Zira bir çok adımdan, değerlendirmeden geçer, giriş - gelişme - sonuçtan oluşur.

Evi kuran dişi kuş, aile bireylerinin toplanarak, hep birlikte, yeni yılın ağacına bir "cici" eklemesini şiddetle ve tüm sevimliliği ile diler. Ancak genelde kaçılır bu işten.

Nereye kaçabilirsin bilemem...
Dolapların en tepesinden, çocukluğumuzdan beri aynı eski koliler içinde özenle sarılarak saklanmış "ciciler" indirilir. Yeni alınanlar da bu cicilere eklenir. Her sene muhakkak yeni cici-ciciler alınır.

Önce ağaç açılır! Her bi dalı "doğal görünüm"ü yansıtması amacıyla tek tek şekillendirirsin.
Evirirsin çevirirsin, ayaklarını bir türlü yerleştiremezsin, ana bir yandan çeker, kızlar öte yandan. Güç ister bazen bu iş, baba da çağırılır...

Günler öncesinden, ağacın nerede duracağı çeşitli varyasyonlar hayal edilerek tespit edilmiştir: ("cam kenarında olmasın. Televizyonun yerini mi değiştirsek, burada yolu keser... "gibi)

Ağaç uygun yere yerleştirildikten sonra, ilk iş, ağacı ışıklandırmaktır. Işıklar ağaç üzerinde homojen olana kadar dağılır. Hiç bir zaman yeteri kadar ışıklı olmaz ağaç dişi kuşa göre.
Sonra sıra kolilerdeki "cici"leri teker teker açarak ağaca yerleştirmeye gelir. Her bir cici ağaca asılırken bir takım anılar depreştirilir. İlgili cicinin kim tarafından - nereden - kiminle alındığı vb hatırlanır. Kimi kişiler yadedilir...

Cici işlemleri bittikten sonra, son vuruş tepeye yapılır. Koccaman ağacın tepesindeki yıldız, genelde evin, tırmanmaya, uzanmaya, düşerkene havada yakalanmaya müsait küçüğü tarfından yapılır. Ne var ki, yaşı bir gün büyüdüğünde ve artık havada yakalanamayacak olduğunda dahi, bu görev ondadır. Ona yapışmıştır artık... Severek yapılır.

"Tepedeki yıldız"ın en büyük sorunu yamuk olmasıdır! Ağaç da genelde, tüm iş bittikten sonra baba tarafından mutlaka yamuk bulunur. İttirilir, kaktırılır...

Sonrası tam bir angaryadır. Boş koliler toplanır, dolapların üstüne yerleştirilir ve bu görev de, tıpkı yıldızı epeye koyma görevinin küçüğe yapışması gibi, dişi kuşa yapışıktır. (Zaman ilerledikçe kendisini pek çok "ağaç yapma" evresinde yalnız göreceğiz)

24 Aralık noelinin bir iki haftası öncesinde kurulan ağaç, her gün dişi kuş tarafından, gece oldu mu ışıklandırılır.
24 Aralık - 1 Ocak - 6 Ocak tarihleri ağacın varlığı önemlidir. 6 Ocak sonrası da bir iki hafta daha müsade edilir, bu ışıklı kocaman ağacın salonun merkez noktası halinde hayatını sürdürmesine.

Ama artık Ocak sonu gelindi mi "Ağacın kaldırılması" gündem konusu olur.
Kimin kaldıracağı konusuna ise bu sefer kiiiimsecikler yanaşmaz...

Koliler yine dolaptan indirilir, önce ciciler çıkartılıp tek tek özenle sarılarak koliye yerleştirilir, ışıklar dolanmasın diye (ki her zaman dolanır) sarılaraktan bağlanaraktan kaldırılır.
Ağaç kapatılır. Sarılır sıkıştırılır ve küçücük kutusuna yerlştirilir.
Merdiven alınır, dolabın tepesine çıkılır ve Ağaç faslı bir sonraki seneye kadar kapatılır.

Bu gün ağacımızı kaldırdık.
Dariyin parov hasnik

Hiç yorum yok: